Khí hư là gì? Nhận biết dấu hiệu khí hư bất thường

Khí hư là một hiện tượng sinh lý bình thường ở nữ giới, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ ẩm, bảo vệ âm đạo và hỗ trợ quá trình sinh sản. Tuy nhiên, khi khí hư có sự thay đổi bất thường về màu sắc, mùi hoặc tính chất, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh viêm nhiễm phụ khoa hoặc rối loạn nội tiết tố. Việc nhận biết sớm những dấu hiệu bất thường của khí hư giúp chị em chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản, ngăn ngừa nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Trong bài viết này, mời các bạn hãy cùng các chuyên gia Phòng khám phụ khoa Hưng Thịnh tìm hiểu khí hư là gì, cách nhận biết khí hư bình thường và bất thường để có biện pháp xử lý kịp thời.

Khí hư là gì?

Khí hư hay còn gọi là dịch tiết âm đạo, là một hiện tượng sinh lý bình thường ở phụ nữ. Dịch này được tiết ra từ các tuyến bên trong âm đạo và cổ tử cung giúp giữ ẩm, bôi trơn và bảo vệ môi trường âm đạo khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn, nấm và các tác nhân gây bệnh.

Bên cạnh đó, khí hư còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ pH tự nhiên của âm đạo giúp cân bằng hệ vi sinh vật, ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm. Ngoài ra, khí hư còn có nhiệm vụ hỗ trợ tinh trùng di chuyển thuận lợi hơn trong quá trình thụ tinh, đặc biệt là trong thời kỳ rụng trứng.

Khí hư bình thường có đặc điểm gì?

Ở trạng thái khỏe mạnh, khí hư có những đặc điểm sau:

- Màu sắc: Thông thường, khí hư có màu trắng trong, hơi đục hoặc ngả vàng nhạt khi khô. Trước và sau kỳ kinh nguyệt, khí hư có thể hơi đặc hơn và có màu hơi vàng do lẫn một ít máu cũ.

- Tính chất: Khí hư có độ nhầy, dai, có thể kéo thành sợi như lòng trắng trứng trong giai đoạn rụng trứng giúp tạo điều kiện thuận lợi cho tinh trùng di chuyển vào tử cung. Ngoài giai đoạn này, khí hư có thể đặc hơn hoặc loãng hơn tùy vào nội tiết tố.

- Mùi: Khí hư bình thường không có mùi hoặc có mùi hơi tanh nhẹ, không gây khó chịu.

- Lượng khí hư: Khí hư tiết ra ít hay nhiều phụ thuộc vào từng thời điểm của chu kỳ kinh nguyệt. Vào những ngày rụng trứng, khí hư tiết ra nhiều hơn để hỗ trợ quá trình thụ thai. Ngược lại, trong những ngày bình thường, lượng khí hư có thể tiết ra ít hơn.

Việc quan sát đặc điểm của khí hư là một cách hữu ích giúp phụ nữ theo dõi sức khỏe sinh sản của mình. Nếu khí hư có sự thay đổi bất thường về màu sắc, mùi hoặc kết cấu thì có thể đây là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý phụ khoa, cần được theo dõi và điều trị kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết khí hư bất thường

Khí hư là một chỉ báo quan trọng giúp phụ nữ theo dõi sức khỏe phụ khoa của mình. Khi khí hư có sự thay đổi bất thường về màu sắc, mùi hoặc tính chất thì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề viêm nhiễm hoặc bệnh lý nghiêm trọng. Dưới đây là những biểu hiện cụ thể để nhận biết khí hư bất thường.

1. Thay đổi về màu sắc

- Khí hư có màu vàng hoặc xanh: Thường là dấu hiệu của viêm nhiễm âm đạo, đặc biệt khi đi kèm với mùi hôi khó chịu. Nguyên nhân phổ biến có thể do vi khuẩn, nấm hoặc trùng roi Trichomonas gây ra.

- Khí hư màu trắng đục, vón cục như bã đậu: Đây là dấu hiệu điển hình của nhiễm nấm Candida, thường kèm theo triệu chứng ngứa rát vùng kín.

- Khí hư có màu nâu hoặc lẫn máu: Nếu khí hư xuất hiện màu nâu hoặc có lẫn máu ngoài chu kỳ kinh nguyệt, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo viêm nhiễm tử cung, polyp cổ tử cung hoặc thậm chí là ung thư cổ tử cung.

2. Sự thay đổi về tính chất

- Khí hư loãng như nước: Nếu khí hư tiết ra nhiều, có dạng loãng như nước và kéo dài trong thời gian dài, đây có thể là dấu hiệu viêm nhiễm phụ khoa hoặc rối loạn nội tiết tố.

- Khí hư đặc quánh, dính hoặc có bọt: Tình trạng này có thể liên quan đến viêm âm đạo do trùng roi hoặc nhiễm khuẩn, thường đi kèm cảm giác ngứa ngáy và khó chịu.

3. Mùi bất thường

- Khí hư có mùi hôi tanh: Nếu khí hư có mùi tanh nồng như cá ươn, đặc biệt sau khi quan hệ tình dục thì đó có thể là dấu hiệu của viêm âm đạo do vi khuẩn.

- Khí hư có mùi chua khó chịu: Thường liên quan đến tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh vật âm đạo, có thể là dấu hiệu nhiễm nấm Candida.

- Mùi hôi nồng, khó chịu: Nếu khí hư có mùi hôi nặng kèm theo màu sắc bất thường có thể là dấu hiệu của bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu hoặc chlamydia.

4. Triệu chứng đi kèm

Bên cạnh sự thay đổi về màu sắc, tính chất và mùi, khí hư bất thường thường đi kèm một số triệu chứng khác như:

- Ngứa ngáy, nóng rát vùng kín: Đây là dấu hiệu phổ biến của viêm nhiễm âm đạo do vi khuẩn hoặc nấm.

- Đau rát khi quan hệ tình dục: Nếu cảm thấy đau khi quan hệ kèm theo khí hư bất thường, có thể là dấu hiệu viêm âm đạo hoặc viêm cổ tử cung.

- Tiểu buốt, tiểu rát: Thường liên quan đến nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc các bệnh lây qua đường tình dục.

- Sưng đỏ, viêm nhiễm vùng kín: Nếu âm hộ có dấu hiệu sưng đau thì có thể là do phản ứng viêm từ các tác nhân gây bệnh.

Nguyên nhân gây khí hư bất thường

Khí hư bất thường có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau bao gồm viêm nhiễm phụ khoa, rối loạn nội tiết tố hoặc những thói quen sinh hoạt không đúng cách. Việc xác định đúng nguyên nhân giúp phụ nữ có biện pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả hơn. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng khí hư bất thường.

1. Viêm nhiễm phụ khoa

Các bệnh viêm nhiễm phụ khoa là nguyên nhân hàng đầu gây thay đổi bất thường ở khí hư. Một số bệnh lý thường gặp bao gồm:

- Viêm âm đạo do vi khuẩn: Thường gây khí hư loãng, màu xám hoặc vàng nhạt, có mùi tanh như cá ươn. Nguyên nhân chủ yếu do mất cân bằng vi khuẩn trong âm đạo tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.

- Nhiễm nấm Candida: Dẫn đến khí hư như bã đậu đặc quánh gây ngứa ngáy vùng kín. Bệnh thường xảy ra do hệ miễn dịch suy giảm, sử dụng kháng sinh dài ngày hoặc vệ sinh vùng kín không đúng cách.

- Viêm cổ tử cung, viêm lộ tuyến cổ tử cung: Khi mắc bệnh này, khí hư thường ra nhiều có màu vàng, xanh hoặc lẫn máu, kèm theo mùi hôi và đau rát khi quan hệ tình dục.

- Viêm vùng chậu: Bệnh viêm vùng chậu có thể khiến khí hư tiết ra nhiều có màu vàng hoặc xanh, kèm theo đau bụng dưới và sốt nhẹ.

2. Bệnh lây qua đường tình dục

Một số bệnh xã hội lây qua đường tình dục cũng có thể khiến khí hư thay đổi bất thường bao gồm:

- Bệnh lậu: Gây khí hư màu vàng hoặc xanh đục, có mùi hôi, kèm theo tiểu buốt và đau rát khi quan hệ.

- Nhiễm Chlamydia: Dấu hiệu bao gồm khí hư ra nhiều bất thường, có mùi hôi nhẹ kèm theo đau bụng dưới.

- Nhiễm Trichomonas: Khí hư có màu xanh hoặc vàng, dạng bọt, có mùi tanh khó chịu. Bệnh có thể gây ngứa rát và đau khi đi tiểu.

- Virus HPV hoặc HSV (herpes sinh dục): Không chỉ gây khí hư bất thường mà còn có thể xuất hiện các vết loét, mụn nước ở vùng kín.

3. Rối loạn nội tiết tố

Nội tiết tố nữ (estrogen và progesterone) đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết khí hư. Khi nội tiết tố bị rối loạn, lượng khí hư có thể tăng hoặc giảm bất thường. Một số nguyên nhân gây mất cân bằng nội tiết tố bao gồm:

- Căng thẳng, stress kéo dài: Làm thay đổi hoạt động của tuyến nội tiết gây ảnh hưởng đến lượng và tính chất của khí hư.

- Thay đổi sinh lý: Dậy thì, mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh đều là những giai đoạn dễ xảy ra rối loạn nội tiết tố dẫn đến khí hư thay đổi.

- Sử dụng thuốc nội tiết hoặc thuốc tránh thai: Một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ làm thay đổi lượng khí hư.

4. Vệ sinh vùng kín sai cách

- Thụt rửa sâu vào âm đạo: Gây mất cân bằng môi trường pH, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.

- Dùng dung dịch vệ sinh có chất tẩy rửa mạnh: Làm mất độ ẩm tự nhiên của âm đạo khiến vùng kín dễ bị kích ứng và nhiễm khuẩn.

- Không thay băng vệ sinh thường xuyên trong kỳ kinh: Dễ gây viêm nhiễm do vi khuẩn sinh sôi mạnh.

- Mặc đồ lót chật, không thoáng khí: Làm vùng kín bị bí bách, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.

5. Các nguyên nhân khác

- Sử dụng kháng sinh dài ngày: Gây mất cân bằng vi khuẩn trong âm đạo, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển.

- Dị ứng với bao cao su, dung dịch vệ sinh hoặc xà phòng: Có thể khiến khí hư tiết ra nhiều hơn để bảo vệ âm đạo.

- Bệnh lý liên quan đến tử cung và buồng trứng: Các bệnh như u xơ tử cung, u nang buồng trứng có thể gây rối loạn nội tiết và ảnh hưởng đến khí hư.

Cách xử lý và phòng ngừa khí hư bất thường

Khí hư bất thường không chỉ gây khó chịu mà còn là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề phụ khoa. Việc xử lý kịp thời và áp dụng biện pháp phòng ngừa hiệu quả giúp bảo vệ sức khỏe sinh sản, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những phương pháp giúp bạn xử lý và phòng tránh tình trạng khí hư bất thường.

1. Cách xử lý khí hư bất thường

• Thăm khám bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường

Nếu khí hư có màu sắc lạ (vàng, xanh, nâu, có lẫn máu), có mùi hôi nặng hoặc đi kèm với triệu chứng ngứa rát, đau bụng dưới, hãy đến ngay bệnh viện, phòng khám phụ khoa uy tín để được kiểm tra. Bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Tránh tự ý mua thuốc điều trị tại nhà vì có thể làm tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng hơn.

• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ

- Thuốc kháng sinh: Được kê đơn khi khí hư bất thường do vi khuẩn gây ra. Có thể ở dạng uống hoặc đặt âm đạo.

- Thuốc chống nấm: Thường được chỉ định khi nhiễm nấm Candida, có thể sử dụng viên đặt hoặc kem bôi.

- Thuốc kháng virus: Được sử dụng khi khí hư bất thường liên quan đến các bệnh do virus như herpes sinh dục, HPV.

- Thuốc cân bằng nội tiết tố: Nếu khí hư bất thường do rối loạn nội tiết, bác sĩ có thể kê thuốc nội tiết phù hợp.

2. Cách phòng ngừa khí hư bất thường

• Giữ vệ sinh vùng kín đúng cách

- Rửa vùng kín hàng ngày bằng nước sạch hoặc dung dịch vệ sinh có độ pH phù hợp (khoảng 3.8 - 4.5).

- Không thụt rửa sâu vào âm đạo vì có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh tự nhiên, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.

- Lau khô vùng kín sau khi đi vệ sinh, sử dụng khăn sạch hoặc giấy mềm không có hương liệu.

- Trong kỳ kinh nguyệt, thay băng vệ sinh 3-4 giờ/lần để hạn chế vi khuẩn sinh sôi.

• Quan hệ tình dục an toàn

- Sử dụng bao cao su để phòng tránh lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục.

- Vệ sinh vùng kín trước và sau khi quan hệ để loại bỏ vi khuẩn có hại.

- Tránh quan hệ với nhiều bạn tình hoặc quan hệ không an toàn vì nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn, nấm, virus rất cao.

• Duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh

- Bổ sung thực phẩm giàu probiotic như sữa chua, kim chi giúp cân bằng vi khuẩn có lợi trong âm đạo.

- Ăn nhiều rau xanh, hoa quả, thực phẩm giàu vitamin C và E để tăng cường hệ miễn dịch.

- Hạn chế thực phẩm cay nóng, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, rượu bia và các chất kích thích vì có thể làm mất cân bằng nội tiết tố.

- Uống đủ nước để giúp cơ thể đào thải độc tố và duy trì độ ẩm cho vùng kín.

• Lựa chọn trang phục phù hợp

- Mặc quần lót cotton thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt để giữ vùng kín khô ráo.

- Tránh mặc quần lót quá chật hoặc quần bó sát trong thời gian dài vì có thể gây bí bách, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

- Thay quần lót hàng ngày, giặt sạch và phơi khô dưới ánh nắng mặt trời để diệt khuẩn.

• Thăm khám phụ khoa định kỳ

- Kiểm tra phụ khoa ít nhất 6 tháng/lần để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn.

- Nếu có tiền sử viêm nhiễm phụ khoa, cần tuân thủ lịch tái khám theo hướng dẫn của bác sĩ.

- Tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường để điều trị kịp thời.

Khí hư là một chỉ báo quan trọng phản ánh sức khỏe phụ khoa của phụ nữ. Khi khí hư có màu sắc, mùi hoặc tính chất bất thường, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo viêm nhiễm hoặc rối loạn nội tiết cần được quan tâm. Việc theo dõi tình trạng khí hư, kết hợp với lối sống lành mạnh và chăm sóc vùng kín đúng cách sẽ giúp chị em phòng tránh các bệnh lý phụ khoa và bảo vệ sức khỏe sinh sản. Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bạn hãy chủ động thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm. Ngoài ra, chị em có thể liên hệ ngay tới tổng đài tư vấn phụ khoa online 0352.612.932 để được các chuyên gia Sản phụ khoa phòng khám uy tín Hà Nội Hưng Thịnh giải đáp hoàn toàn miễn phí.

‍