Sau quan hệ bao lâu thì uống thuốc tránh thai khẩn cấp?

Sau khi quan hệ tình dục không an toàn, nhiều người lo lắng về nguy cơ mang thai ngoài ý muốn và tìm đến thuốc tránh thai khẩn cấp như một giải pháp nhanh chóng. Tuy nhiên, để thuốc phát huy hiệu quả tối đa, thời gian sử dụng đóng vai trò quan trọng. Vậy sau quan hệ bao lâu thì nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp? Bài viết dưới đây các chuyên gia Sản phụ khoa Phòng khám Hưng Thịnh Hà Nội sẽ giúp bạn hiểu rõ về thời gian tối ưu để sử dụng thuốc, các loại thuốc phổ biến và những lưu ý quan trọng khi dùng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?

Thuốc tránh thai khẩn cấp là biện pháp tránh thai được sử dụng sau khi quan hệ tình dục không an toàn hoặc khi các phương pháp tránh thai khác thất bại (như bao cao su bị rách, quên uống thuốc tránh thai hằng ngày). Đây không phải là biện pháp tránh thai thông thường mà chỉ nên dùng trong các tình huống cấp bách.

Thuốc tránh thai khẩn cấp chủ yếu chứa hormone progestin (levonorgestrel) hoặc kết hợp giữa estrogen và progestin. Cơ chế hoạt động của thuốc là ngăn cản hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng, làm thay đổi chất nhầy cổ tử cung để ngăn tinh trùng gặp trứng hoặc tác động đến nội mạc tử cung để không cho trứng làm tổ.

Hiện nay, có hai loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến: loại 1 viên (dùng trong vòng 72 giờ sau quan hệ) và loại 2 viên (viên đầu tiên uống trong 72 giờ, viên thứ hai uống sau viên đầu 12 giờ). Một số loại có hiệu quả lên đến 120 giờ sau quan hệ nhưng càng uống sớm thì hiệu quả càng cao.

Tuy thuốc tránh thai khẩn cấp có tác dụng ngăn ngừa thai ngoài ý muốn nhưng không bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Việc lạm dụng thuốc có thể gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản về lâu dài. Vì vậy, chỉ nên sử dụng trong trường hợp cần thiết và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bất kỳ lo ngại nào.

Nguyên lý hoạt động của thuốc tránh thai khẩn cấp:

Thuốc tránh thai khẩn cấp hoạt động dựa trên cơ chế điều chỉnh hormone sinh sản để ngăn chặn quá trình thụ thai. Thành phần chính của thuốc thường là levonorgestrel (một dạng progestin tổng hợp) hoặc ulipristal acetate (chất điều biến thụ thể progesterone). Các cơ chế chính bao gồm:

- Ngăn cản hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng: Thuốc tác động lên tuyến yên, làm ức chế sự gia tăng hormone luteinizing (LH), từ đó ngăn chặn sự rụng trứng. Nếu trứng không rụng, tinh trùng sẽ không thể thụ tinh, giảm nguy cơ mang thai.

- Làm đặc chất nhầy cổ tử cung: Levonorgestrel có thể khiến chất nhầy ở cổ tử cung trở nên đặc và dày hơn, tạo rào cản khiến tinh trùng khó di chuyển vào tử cung để gặp trứng.

- Thay đổi nội mạc tử cung: Một số nghiên cứu cho thấy thuốc có thể làm thay đổi môi trường nội mạc tử cung, khiến trứng đã thụ tinh khó làm tổ. Tuy nhiên, hiệu quả chính vẫn là ngăn ngừa rụng trứng hơn là tác động đến nội mạc tử cung.

Lưu ý: Thuốc tránh thai khẩn cấp không có tác dụng nếu trứng đã làm tổ trong tử cung. Nó không phải là thuốc phá thai và không ảnh hưởng đến thai nhi nếu thai kỳ đã hình thành. Để đạt hiệu quả cao nhất, nên uống thuốc càng sớm càng tốt sau quan hệ tình dục không an toàn.

Sau quan hệ bao lâu thì uống thuốc tránh thai khẩn cấp?

Sau quan hệ bao lâu thì uống thuốc tránh thai khẩn cấp chắc hẳn là câu hỏi mà nhiều bạn trẻ tìm hiểu sau khi có quan hệ không sử dụng biện pháp bảo vệ. Hiện nay trên thị trường tại các hiệu thuốc đều bán thuốc tránh thai khẩn cấp và dược sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể cách sử dụng. Có hai loại thuốc tránh thai khẩn cấp là thuốc 1 viên và thuốc 2 viên. Bác sĩ khuyến cáo sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả tốt cao thì nên uống thuốc gần thời điểm quan hệ.

Cụ thể hai loại thuốc tránh thai khẩn cấp trên sẽ có cách uống khác nhau, mọi người cần lưu ý:

Thời gian uống thuốc tránh thai khẩn cấp loại 1 viên

Loại thuốc tránh thai khẩn cấp này chỉ có 1 viên, bên trong chứa Progestin có công dụng ngăn chặn sự di chuyển bên trong ống dẫn trứng, niêm mạc tử cung cũng dày lên, chất nhầy tiết ra nhiều hơn và tạo thành rào cản ngăn chặn trứng và tinh trùng thụ thai.

Thời điểm uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên là trong 72 giờ sau khi quan hệ. Uống thuốc càng gần thời điểm quan hệ thì hiệu quả càng cao:

• Trong khoảng 24 giờ sau khi quan hệ hiệu quả có thể đạt tới 95%.

• Trong 24-48 giờ sau khi quan hệ hiệu quả giảm xuống còn khoảng 85%.

• Trong khoảng 48-72 giờ sau khi quan hệ hiệu quả tránh thai chỉ còn 55%.

• Sau 72 giờ thì thuốc hầu như không còn tác dụng.

Sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp chị em sẽ cảm thấy bản thân xuất hiện các biểu hiện như đau bụng, buồn nôn, đau đầu, chóng mặt, người cơ thể yếu có thể ngất xỉu. Tuyệt đối không uống thuốc tránh thai 2 lần/tháng bởi điều này sẽ vô cùng nguy hiểm và đe dọa đến khả năng sinh sản tăng nguy cơ vô sinh hiếm muộn của chị em phụ nữ sau này.

Thời điểm uống thuốc tránh thai khẩn cấp loại 2 viên

Thành phần của thuốc tránh thai khẩn cấp loại 2 viên gồm có Estrogen và Progestin. Thời điểm uống thuốc là sau khi quan hệ chị em sẽ uống viên thuốc đầu tiên, 12 giờ sau đó sẽ uống tiếp viên thuốc thứ hai.

Hiệu quả của thuốc tránh thai 2 viên này cũng trong 72 giờ sau khi quan hệ, tương tự với thuốc tránh thai khẩn cấp loại 1 viên. Bên cạnh đó, bạn gái cần canh đúng giờ để uống thuốc, nếu chỉ uống 1 viên hoặc uống sai giờ thì thuốc gần như không còn tác dụng.

Chị em cần biết thêm thông tin về thuốc tránh thai khẩn cấp loại 2 viên, tác dụng phụ của loại thuốc này thường nặng và rõ rệt hơn thuốc 1 viên. Cơ thể phản ứng với thành phần của thuốc là điều bình thường không cần quá lo lắng, sau vài hôm các triệu chứng này sẽ dần biến mất.

Các tác dụng phụ sau khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp

• Rối loạn kinh nguyệt là biểu hiện thường gặp như chu kỳ kinh đến sớm hơn hoặc muộn hơn so với bình thường. Nếu muộn hơn khoảng 1 tuần thì cần xem xét dùng que thử thai hoặc đến kiểm tra bác sĩ sẽ xác định bản thân đã phòng tránh thai thành công chưa.

• Xuất huyết âm đạo bất thường trong khoảng 2 ngày sau khi uống thuốc. Nếu máu vẫn tiếp tục chảy thì cần đến ngay cơ sở y tế kiểm tra.

• Chóng mặt, buồn nôn, nôn cũng là biểu hiện mà khoảng 50% trường hợp người sau khi uống thuốc phá thai khẩn cấp gặp phải. Tình trạng này sẽ biến mất sau 1-2 tuần và chị em nên nghỉ ngơi cẩn thận.

• Số ít chị em cảm thấy đau bụng dưới. Nếu đau quằn quại thì nên đi khám sớm tìm ra nguyên nhân. Bởi vì rất có thể là mang thai ngoài tử cung - biến chứng vô cùng nguy hiểm khi phòng tránh mang bằng thuốc tránh thai khẩn cấp thất bại.

Về thời gian sau quan hệ bao lâu thì dùng thuốc tránh thai là trong khoảng 72 giờ và hiệu quả của thuốc cao khi thời điểm uống gần với thời điểm quan hệ. Bên cạnh việc chú ý đến thời gian quan hệ thì việc chăm sóc sức khỏe bản thân sau khi uống thuốc cũng rất quan trọng. Dù uống loại thuốc tránh thai khẩn cấp nào thì cũng sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến sức khỏe nữ giới và không cẩn thận thì khả năng sinh sản cũng sẽ chịu tác động xấu. Do đó, cần tham khảo tư vấn của bác sĩ chuyên khoa và dược sĩ thật kỹ lưỡng trước khi sử dụng. Trong trường hợp xảy ra điều bất thường sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp cần nhanh chóng liên lạc với cơ sở y tế để kịp thời xử lý.

Xem thêm:

• Sau quan hệ bao lâu thì biết có thai

• Sau quan hệ bao lâu thì đi xét nghiệm HIV

• Sau quan hệ bao lâu thì thử que lên 2 vạch

• Sau quan hệ nên ăn gì để tránh thai

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp trước khi quan hệ có tác dụng không?

Thuốc tránh thai khẩn cấp không được thiết kế để sử dụng trước khi quan hệ và hiệu quả của nó trong trường hợp này chưa được chứng minh rõ ràng. Tuy nhiên, tùy vào loại thuốc và thời điểm uống, nó có thể vẫn có một số tác dụng nhất định:

Nếu dùng Levonorgestrel trước khi quan hệ:

- Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa levonorgestrel hoạt động chủ yếu bằng cách ngăn cản hoặc trì hoãn rụng trứng.

- Nếu uống trước khi trứng rụng, thuốc có thể giúp trì hoãn rụng trứng, giảm nguy cơ thụ thai.

- Tuy nhiên, nếu quá trình rụng trứng đã xảy ra, thuốc sẽ không có tác dụng đáng kể trong việc ngăn ngừa mang thai.

Nếu dùng Ulipristal Acetate trước khi quan hệ:

- Ulipristal acetate có thể ức chế rụng trứng ngay cả khi mức LH đang tăng, nên có thể có tác dụng ngay cả khi dùng trước quan hệ.

- Tuy nhiên, hiệu quả tránh thai sẽ không kéo dài lâu, vì vậy không nên dùng thay thế thuốc tránh thai hằng ngày.

Vì sao không nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp trước khi quan hệ?

- Thuốc tránh thai khẩn cấp không có tác dụng bảo vệ kéo dài như thuốc tránh thai hằng ngày. Nếu quan hệ nhiều lần sau khi uống thuốc, vẫn có nguy cơ mang thai.

- Lạm dụng thuốc có thể gây rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và sức khỏe sinh sản.

- Nếu cần biện pháp tránh thai lâu dài, nên sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày, bao cao su hoặc vòng tránh thai thay vì uống thuốc khẩn cấp trước quan hệ.

- Thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là biện pháp phòng ngừa trước quan hệ. Để tránh thai hiệu quả, nên sử dụng các phương pháp tránh thai khác có hiệu quả kéo dài và ổn định hơn.

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp sau khi quan hệ có thai không?

Các chuyên gia Phòng khám phụ khoa Hà Nội cho biết, thuốc tránh thai khẩn cấp giúp giảm nguy cơ mang thai ngoài ý muốn nếu được sử dụng đúng cách và trong thời gian khuyến nghị. Tuy nhiên, không có biện pháp tránh thai nào đạt hiệu quả tuyệt đối và vẫn có một tỷ lệ nhỏ khả năng mang thai dù đã uống thuốc.

Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc:

• Thời gian uống thuốc

- Thuốc tránh thai khẩn cấp càng được uống sớm sau quan hệ, hiệu quả càng cao.

- Thuốc chứa levonorgestrel có hiệu quả cao nhất nếu uống trong vòng 72 giờ sau quan hệ nhưng vẫn có thể có tác dụng đến 120 giờ (5 ngày) với hiệu quả giảm dần.

Thuốc chứa ulipristal acetate có thể có hiệu quả lên đến 120 giờ nhưng cũng cần uống càng sớm càng tốt.

• Thời điểm rụng trứng

- Nếu trứng đã rụng trước hoặc ngay sau khi quan hệ, thuốc có thể không còn tác dụng, vì nó chủ yếu ngăn cản hoặc trì hoãn rụng trứng.

- Nếu quá trình thụ tinh và làm tổ đã xảy ra, thuốc sẽ không thể phá thai hoặc ảnh hưởng đến thai nhi.

• Cơ địa và cân nặng

- Một số nghiên cứu cho thấy thuốc tránh thai khẩn cấp có thể giảm hiệu quả ở những người có chỉ số BMI cao. Trong trường hợp này, nên tham khảo bác sĩ để cân nhắc phương pháp tránh thai phù hợp hơn.

• Nôn sau khi uống thuốc

- Nếu bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc, cần uống lại liều mới để đảm bảo hiệu quả.

Khi nào nên thử thai?

Nếu kinh nguyệt bị trễ hơn 7 ngày so với chu kỳ bình thường hoặc có dấu hiệu mang thai như buồn nôn, mệt mỏi, căng tức ngực, nên thử thai để kiểm tra.

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp đúng cách sẽ giảm đáng kể nguy cơ mang thai nhưng không đảm bảo tuyệt đối. Nếu có nghi ngờ, nên theo dõi chu kỳ kinh nguyệt và thử thai nếu cần thiết.

Thời gian uống thuốc tránh thai khẩn cấp quyết định phần lớn đến hiệu quả ngừa thai, vì vậy, càng uống sớm sau quan hệ thì hiệu quả càng cao. Tùy vào loại thuốc sử dụng, thời gian tối đa có thể từ 72 giờ đến 120 giờ nhưng không nên trì hoãn việc uống thuốc nếu không cần thiết. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp dự phòng và không nên lạm dụng, vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Để tránh thai an toàn và hiệu quả lâu dài, chị em nên cân nhắc sử dụng các phương pháp tránh thai chủ động như bao cao su hoặc thuốc tránh thai hằng ngày. Nếu có bất kỳ lo lắng nào, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ qua tổng đài tư vấn sức khỏe sinh sản online 0352612932 để được các chuyên gia Phòng khám đa khoa uy tín tại Hà Nội tư vấn trực tiếp.

‍