Tác hại của thuốc tránh thai khẩn cấp (tác dụng phụ)

Tác dụng phụ khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp hay tác hại của thuốc tránh thai khẩn cấp là vấn đề được rất nhiều chị em quan tâm bởi đây là loại thuốc được sử dụng phổ biến trong những tình huống quan hệ tình dục ngoài ý muốn. Mặc dù mang lại hiệu quả ngừa thai khá cao nếu dùng đúng cách nhưng việc lạm dụng có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe sinh sản. Để hiểu rõ hơn và có lựa chọn an toàn cho bản thân, chị em cần nắm rõ những tác hại tiềm ẩn của thuốc tránh thai khẩn cấp cũng như các biện pháp thay thế hiệu quả.

Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?

Thuốc tránh thai khẩn cấp là một loại thuốc chứa hàm lượng hormone sinh dục nữ (chủ yếu là Progestin hoặc Estrogen - Progestin kết hợp) cao hơn nhiều lần so với thuốc tránh thai hàng ngày. Cơ chế hoạt động chính của thuốc là ức chế hoặc làm chậm quá trình rụng trứng, ngăn cản sự thụ tinh, đồng thời thay đổi môi trường nội mạc tử cung để trứng đã thụ tinh khó có khả năng làm tổ. Nhờ vậy, thuốc có thể giúp giảm nguy cơ mang thai ngoài ý muốn nếu được sử dụng đúng cách và đúng thời điểm.

Khác với thuốc tránh thai hàng ngày, thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ được sử dụng trong những tình huống “cấp bách” sau khi đã có quan hệ tình dục không an toàn. Đây không phải là biện pháp tránh thai dài hạn mà chỉ mang tính hỗ trợ trong các trường hợp bất ngờ.

Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến hiện nay

Trên thị trường, thuốc tránh thai khẩn cấp được chia thành một số dạng chính dựa trên thời gian hiệu quả:

- Thuốc tránh thai khẩn cấp 24 giờ: Hiệu quả cao nhất khi uống trong vòng 24h sau quan hệ tình dục.

- Thuốc tránh thai khẩn cấp 48 giờ: Có tác dụng trong vòng 48h nhưng hiệu quả giảm dần theo thời gian.

- Thuốc tránh thai khẩn cấp 72 giờ: Loại được sử dụng phổ biến nhất, có hiệu quả nếu uống trong vòng 72h sau quan hệ, hiệu quả cao nhất vẫn là trong 24h đầu.

Ngoài ra, một số loại thuốc thế hệ mới có thể kéo dài thời gian tác dụng đến 120 giờ (5 ngày), tuy nhiên giá thành thường cao hơn.

Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp mang lại hiệu quả ngừa thai khá cao (từ 75 - 95% tùy thời điểm uống) nhưng hiệu quả này sẽ giảm dần theo số giờ sau quan hệ. Hơn nữa, do hàm lượng hormone lớn, việc lạm dụng thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm cho sức khỏe sinh sản. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo chị em chỉ nên coi đây là giải pháp “cứu cánh” trong tình huống bất ngờ, thay vì lạm dụng thường xuyên.

Khi nào nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp?

Thuốc tránh thai khẩn cấp được xem là “giải pháp cứu cánh” cho chị em phụ nữ khi xảy ra những tình huống quan hệ tình dục ngoài ý muốn hoặc thất bại trong việc sử dụng các biện pháp bảo vệ khác. Tuy nhiên, để thuốc phát huy hiệu quả tốt nhất và giảm thiểu tác dụng phụ, người dùng cần hiểu rõ khi nào nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.

• Sau quan hệ tình dục không an toàn

Đây là trường hợp phổ biến nhất khiến nhiều chị em tìm đến thuốc tránh thai khẩn cấp. Nếu quan hệ mà không sử dụng bất kỳ biện pháp bảo vệ nào (bao cao su, thuốc tránh thai hàng ngày, đặt vòng…), khả năng mang thai ngoài ý muốn rất cao. Việc dùng thuốc trong vòng 24 - 72 giờ sau quan hệ sẽ giúp ngăn chặn quá trình thụ tinh và giảm đáng kể nguy cơ mang thai.

• Khi bao cao su bị rách hoặc tuột

Bao cao su là biện pháp tránh thai an toàn và phổ biến, tuy nhiên trong một số trường hợp, bao có thể bị rách, thủng hoặc tuột trong lúc quan hệ. Khi đó, tinh trùng có thể xâm nhập vào âm đạo và làm tăng nguy cơ thụ tinh. Lúc này, thuốc tránh thai khẩn cấp chính là giải pháp kịp thời để hạn chế rủi ro.

• Khi quên uống thuốc tránh thai hàng ngày

Thuốc tránh thai hàng ngày phát huy tác dụng ngừa thai hiệu quả khi được uống đều đặn và đúng giờ. Nếu chị em quên uống từ 2 viên trở lên trong cùng một chu kỳ, hiệu quả sẽ giảm rõ rệt. Trường hợp này, việc bổ sung thuốc tránh thai khẩn cấp ngay sau khi có quan hệ tình dục không an toàn sẽ giúp giảm khả năng mang thai ngoài ý muốn.

• Trường hợp bị cưỡng bức tình dục

Đây là tình huống đặc biệt và không mong muốn nhưng có thể xảy ra. Trong trường hợp bị cưỡng bức tình dục mà không được bảo vệ, sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp trong thời gian sớm nhất là một trong những cách hữu hiệu để bảo vệ chị em khỏi nguy cơ mang thai ngoài ý muốn.

• Lưu ý quan trọng khi sử dụng

- Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên dùng trong những tình huống bất khả kháng, không được coi là biện pháp tránh thai thường xuyên.

- Hiệu quả thuốc cao nhất trong 24h đầu sau quan hệ và giảm dần theo thời gian (48h - 72h).

- Không nên lạm dụng quá 2 lần/tháng và không quá 3 lần/năm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.

Tác hại của thuốc tránh thai khẩn cấp

Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp mang lại hiệu quả ngừa thai khá cao trong những tình huống bất ngờ nhưng đi kèm với đó là nhiều hệ lụy cho sức khỏe nếu lạm dụng. Do chứa hàm lượng hormone sinh dục nữ (Progestin hoặc Estrogen - Progestin) gấp 10 - 20 lần so với thuốc tránh thai hàng ngày, việc sử dụng không đúng cách có thể dẫn đến hàng loạt tác dụng phụ. Dưới đây là những tác hại của thuốc tránh thai khẩn cấp mà chị em cần đặc biệt lưu ý.

• Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp thường gặp

Khi uống thuốc, cơ thể có thể phản ứng ngay trong vòng vài giờ đến vài ngày sau, với các biểu hiện phổ biến:

- Buồn nôn và nôn ói: do nồng độ hormone cao, dễ gây kích ứng dạ dày. Nếu nôn trong 2 giờ sau uống, hiệu quả thuốc sẽ giảm.

- Chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi: nhiều người có cảm giác uể oải, giảm tập trung sau khi dùng thuốc.

- Căng tức ngực: nội tiết tố thay đổi đột ngột gây căng tức, khó chịu ở vùng ngực.

- Rối loạn kinh nguyệt: kinh có thể đến sớm hoặc muộn hơn bình thường, đôi khi xuất hiện tình trạng rong kinh hoặc chảy máu bất thường giữa chu kỳ.

• Tác hại nếu lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Việc sử dụng quá thường xuyên có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng hơn:

- Rối loạn nội tiết tố: lạm dụng khiến hormone mất cân bằng dẫn đến kinh nguyệt không đều và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

- Giảm khả năng sinh sản: sử dụng nhiều lần có thể làm mỏng niêm mạc tử cung khiến trứng khó bám vào để làm tổ, từ đó giảm khả năng thụ thai sau này.

- Tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung: thuốc làm thay đổi môi trường tử cung khiến phôi thai có thể làm tổ sai vị trí (thường ở ống dẫn trứng), rất nguy hiểm.

- Tổn thương niêm mạc tử cung: làm thay đổi cấu trúc và độ dày niêm mạc gây khó khăn cho việc thụ thai và giữ thai sau này.

- Nguy cơ ung thư: một số nghiên cứu chỉ ra rằng lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú hoặc ung thư cổ tử cung.

• Ảnh hưởng đến tâm lý và đời sống tình dục

Ngoài tác động thể chất, thuốc tránh thai khẩn cấp còn có thể ảnh hưởng đến tâm lý:

- Cảm giác lo lắng, căng thẳng vì sợ thất bại khi ngừa thai.

- Giảm ham muốn tình dục do rối loạn hormone.

- Gây áp lực trong đời sống vợ chồng hoặc mối quan hệ yêu đương nếu sử dụng thường xuyên.

Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên sử dụng trong những tình huống thật sự bất khả kháng. Việc lạm dụng có thể gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe sinh sản, thậm chí để lại hậu quả lâu dài. Các chuyên gia khuyến cáo chị em nên tìm hiểu và lựa chọn các phương pháp tránh thai an toàn hơn như bao cao su, thuốc tránh thai hàng ngày, đặt vòng hoặc cấy que tránh thai để bảo vệ sức khỏe sinh sản về lâu dài.

Những đối tượng không nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp

Thuốc tránh thai khẩn cấp có thể hỗ trợ ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn trong những tình huống đặc biệt. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để sử dụng loại thuốc này. Do chứa hàm lượng hormone cao, thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm cho những đối tượng nhạy cảm. Việc hiểu rõ những ai không nên dùng thuốc tránh thai khẩn cấp là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe sinh sản và toàn thân.

• Người có bệnh tim mạch hoặc huyết áp cao: Thuốc tránh thai khẩn cấp có thể làm tăng huyết áp gây rối loạn tuần hoàn và ảnh hưởng xấu đến hoạt động của tim mạch. Với người vốn có tiền sử cao huyết áp, bệnh mạch vành hay rối loạn nhịp tim, việc dùng thuốc có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

• Người mắc bệnh gan, thận: Gan và thận là cơ quan chính giúp chuyển hóa và đào thải thuốc ra khỏi cơ thể. Với người bị viêm gan, xơ gan, suy gan hoặc suy thận, việc dùng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể làm chức năng gan - thận suy giảm nghiêm trọng hơn gây tích tụ độc tố và ảnh hưởng toàn thân.

• Phụ nữ đang cho con bú: Một số hoạt chất trong thuốc tránh thai khẩn cấp có thể đi vào sữa mẹ, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ sơ sinh, đặc biệt là hệ thần kinh và nội tiết. Ngoài ra, thuốc còn làm giảm tiết sữa, ảnh hưởng đến quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. Vì vậy, phụ nữ trong giai đoạn cho con bú cần tránh sử dụng.

• Người có tiền sử rối loạn đông máu hoặc huyết khối: Hàm lượng hormone cao trong thuốc có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông gây tắc mạch máu não, mạch phổi hoặc tĩnh mạch sâu. Những người có bệnh lý về máu hoặc từng bị huyết khối tuyệt đối không nên dùng.

• Phụ nữ trên 35 tuổi hút thuốc lá thường xuyên: Hút thuốc kết hợp với việc dùng thuốc tránh thai khẩn cấp làm tăng đáng kể nguy cơ tim mạch, huyết áp cao và đột quỵ. Đặc biệt, phụ nữ trên 35 tuổi vốn đã có nguy cơ cao thì nguy hiểm lại càng lớn.

• Người dị ứng hoặc quá mẫn cảm với thành phần thuốc: Một số người có thể bị dị ứng với thành phần hormone trong thuốc gây nổi mề đay, phát ban, ngứa ngáy hoặc khó thở. Trong trường hợp này, tuyệt đối không sử dụng để tránh biến chứng nặng.

BÀI VIẾT XEM THÊM

• Quan hệ bao lâu thì uống thuốc tránh thai khẩn cấp

• Sau quan hệ bao lâu thì dùng que thử thai

Lưu ý khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp

Theo các chuyên gia phòng khám phụ khoa Hà Nội, thuốc tránh thai khẩn cấp có thể giúp chị em ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn trong những tình huống bất ngờ. Tuy nhiên, để thuốc phát huy hiệu quả và hạn chế tối đa tác dụng phụ, người dùng cần nắm rõ các lưu ý khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp sau đây.

• Chỉ dùng trong trường hợp bất khả kháng

Thuốc tránh thai khẩn cấp được thiết kế để sử dụng khi có quan hệ tình dục không an toàn hoặc khi các biện pháp tránh thai khác thất bại (bao cao su rách, quên uống thuốc hàng ngày…). Đây không phải biện pháp tránh thai thường xuyên, do đó chị em tuyệt đối không nên lạm dụng.

• Tuân thủ liều lượng khuyến cáo

- Không dùng quá 2 lần trong 1 tháng và không quá 3 lần trong 1 năm.

- Việc sử dụng nhiều hơn có thể gây rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và khả năng sinh sản.

• Uống thuốc càng sớm càng tốt

Hiệu quả của thuốc phụ thuộc rất nhiều vào thời gian uống:

- Trong 24 giờ đầu: hiệu quả ngừa thai đạt trên 90%.

- Từ 24 - 48 giờ: hiệu quả giảm xuống khoảng 80%.

- Từ 48 - 72 giờ: hiệu quả chỉ còn khoảng 60 - 70%.

Vì vậy, nên uống thuốc càng sớm càng tốt sau khi quan hệ không an toàn để đạt hiệu quả cao nhất.

• Xử lý nếu bị nôn sau khi uống

Nếu chị em bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc, hiệu quả có thể giảm hoặc mất tác dụng. Lúc này, cần uống bù một viên khác để đảm bảo hiệu quả tránh thai.

• Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt sau khi dùng thuốc

Sau khi sử dụng, kinh nguyệt có thể đến sớm hoặc muộn hơn bình thường. Nếu bị chậm kinh trên 7 ngày hoặc xuất hiện triệu chứng bất thường như đau bụng dữ dội, ra máu âm đạo kéo dài, cần đi khám ngay để loại trừ khả năng mang thai ngoài tử cung hoặc biến chứng khác.

• Không bảo vệ khỏi bệnh lây qua đường tình dục

Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ có tác dụng ngừa thai, không thể phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV, lậu, giang mai, sùi mào gà… Do đó, bao cao su vẫn là lựa chọn an toàn và hiệu quả nhất để vừa tránh thai, vừa phòng bệnh.

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng

Những người có bệnh lý nền (tim mạch, gan, thận, rối loạn đông máu, đang cho con bú…) nên tham khảo ý kiến bác sĩ sản phụ khoa trước khi dùng. Việc thăm khám sẽ giúp xác định tình trạng sức khỏe và lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp hơn.

Giải pháp tránh thai an toàn thay thế thuốc khẩn cấp

Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ là biện pháp tạm thời, không nên lạm dụng vì có thể gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe sinh sản. Để phòng tránh mang thai ngoài ý muốn hiệu quả và an toàn lâu dài, chị em nên cân nhắc các giải pháp tránh thai thay thế thuốc khẩn cấp dưới đây.

• Bao cao su

- Ưu điểm: dễ sử dụng, giá thành rẻ, hiệu quả tránh thai cao (khoảng 98% nếu dùng đúng cách), đồng thời còn giúp phòng ngừa các bệnh xã hội lây qua đường tình dục như HIV, lậu, sùi mào gà, giang mai…

- Nhược điểm: có thể gây tuột hoặc rách nếu sử dụng sai cách, một số người bị dị ứng với latex.

Bao cao su được xem là lựa chọn tối ưu cho cả nam và nữ trong đời sống tình dục an toàn.

• Thuốc tránh thai hàng ngày

- Ưu điểm: chứa hàm lượng hormone thấp hơn nhiều so với thuốc khẩn cấp, duy trì hiệu quả ngừa thai lên đến 99% nếu uống đều đặn. Ngoài ra, thuốc còn giúp điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh và cải thiện nội tiết tố.

- Nhược điểm: cần uống đúng giờ mỗi ngày, dễ giảm hiệu quả nếu quên uống.

Đây là giải pháp phù hợp cho phụ nữ có đời sống tình dục thường xuyên và ổn định.

• Đặt vòng tránh thai (IUD)

- Ưu điểm: hiệu quả kéo dài từ 5 - 10 năm, không ảnh hưởng đến quan hệ tình dục, tỉ lệ ngừa thai đạt trên 98%.

- Nhược điểm: có thể gây rong kinh, đau bụng hoặc viêm nhiễm nếu đặt tại cơ sở kém uy tín.

Đặt vòng tránh thai phù hợp với phụ nữ đã sinh con và mong muốn biện pháp lâu dài, ít phải nhớ hàng ngày.

• Que cấy tránh thai

- Ưu điểm: một trong những phương pháp hiện đại với hiệu quả gần như tuyệt đối (trên 99%), tác dụng kéo dài 3 - 5 năm. Người dùng không cần nhớ uống thuốc hay chuẩn bị trước khi quan hệ.

- Nhược điểm: chi phí cao hơn các phương pháp khác, một số người gặp tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt hoặc tăng cân.

Thích hợp với chị em chưa muốn sinh con trong nhiều năm nhưng vẫn muốn duy trì sự thoải mái trong quan hệ.

• Tiêm thuốc tránh thai

- Ưu điểm: mỗi mũi tiêm có tác dụng từ 1 - 3 tháng giúp ức chế rụng trứng và ngăn chặn quá trình thụ tinh.

- Nhược điểm: có thể gây rong kinh, tăng cân, chậm có thai trở lại sau khi ngừng tiêm.

Đây là lựa chọn phù hợp với những người khó tuân thủ việc uống thuốc hàng ngày.

Địa chỉ tư vấn sức khỏe sinh sản uy tín tại Hà Nội

Việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe sinh sản. Do đó, thay vì tự ý sử dụng thuốc, chị em nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn về biện pháp tránh thai an toàn, phù hợp với cơ địa và nhu cầu cá nhân. Tại Hà Nội, một trong những địa chỉ được nhiều chị em tin tưởng lựa chọn là Phòng khám đa khoa Hưng Thịnh 380 Xã Đàn.

• Đội ngũ bác sĩ sản phụ khoa giàu kinh nghiệm

Phòng khám quy tụ các bác sĩ sản phụ khoa từng công tác tại các bệnh viện lớn như Phụ sản Hà Nội, Phụ sản Trung ương, Bạch Mai… Với nhiều năm kinh nghiệm và chuyên môn sâu rộng, bác sĩ luôn lắng nghe, thấu hiểu và đưa ra những lời khuyên khoa học giúp chị em lựa chọn biện pháp tránh thai an toàn, hiệu quả nhất.

• Trang thiết bị hiện đại, dịch vụ chuyên nghiệp

Phòng khám được đầu tư hệ thống máy móc hiện đại, hỗ trợ quá trình thăm khám, siêu âm, xét nghiệm một cách nhanh chóng và chính xác. Quy trình khám chữa bệnh được thực hiện khép kín, đảm bảo an toàn, vệ sinh và hạn chế tối đa rủi ro.

• Thời gian làm việc linh hoạt

Phòng khám Hưng Thịnh mở cửa từ 8h - 20h tất cả các ngày trong tuần, kể cả chủ nhật và ngày lễ. Nhờ vậy, chị em có thể dễ dàng sắp xếp thời gian thăm khám mà không ảnh hưởng đến công việc hay học tập.

• Chi phí công khai, minh bạch

Mọi dịch vụ thăm khám, tư vấn và điều trị tại phòng khám đều được niêm yết rõ ràng, minh bạch theo đúng quy định của Sở Y tế. Trước khi thực hiện bất kỳ dịch vụ nào, bệnh nhân đều được thông báo trước về chi phí để chủ động tài chính, không lo phát sinh ngoài ý muốn.

• Cam kết bảo mật thông tin

Phòng khám luôn tôn trọng quyền riêng tư của người bệnh. Toàn bộ hồ sơ và thông tin cá nhân được bảo mật tuyệt đối giúp chị em yên tâm khi đến tư vấn các vấn đề nhạy cảm như kế hoạch hóa gia đình hay biện pháp tránh thai.

Nếu chị em đang băn khoăn về việc có nên dùng thuốc tránh thai khẩn cấp hay tìm kiếm phương pháp tránh thai an toàn, hãy chủ động liên hệ hoặc đến trực tiếp Phòng khám đa khoa Hưng Thịnh Hà Nội để được bác sĩ sản phụ khoa tư vấn chi tiết và hỗ trợ kịp thời.

Có thể thấy, tác hại của thuốc tránh thai khẩn cấp không chỉ ảnh hưởng tức thời đến sức khỏe mà còn tiềm ẩn nguy cơ lâu dài đối với khả năng sinh sản của chị em. Vì vậy, phụ nữ tuyệt đối không nên lạm dụng loại thuốc này mà chỉ sử dụng trong những trường hợp thực sự cần thiết. Để bảo vệ sức khỏe và tránh mang thai ngoài ý muốn một cách an toàn, chị em nên tìm hiểu và áp dụng các biện pháp tránh thai khoa học, đồng thời tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa khi có nhu cầu.

‍